ΣΠΟΥΔΕΣ
Διπλωματούχος Αρχιτέκτων, Σχολή Αρχιτεκτόνων Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ) 1946 - 1951
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑ
Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού (ΕΟΤ) - Υπηρεσία Αρχιτεκτονικών Μελετών 1951 - 1956
Τεχνικό Γραφείο Κ. Δοξιάδη - Βαγδάτη 1956 - 1959
Ελεύθερο Επάγγελμα - Αρχιτεκτονική 1959 - 1979
Η Ελένη Σουφλή γεννήθηκε στην Αμερική το 1927, όπου οι γονείς της εργάζονταν ως εκπαιδευτικοί. Το 1938 η οικογένεια επέστρεψε στην Αθήνα, όπου η Ελένη φοίτησε στο Αρσάκειο Αθηνών. Εισήχθη στην Αρχιτεκτονική Σχολή του ΕΜΠ το 1946 και αποφοίτησε το 1951.
Εργάστηκε αρχικά, τα έτη 1951-1956, στον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού (ΕΟΤ), στην Υπηρεσία Αρχιτεκτονικών Μελετών, όπου συμμετείχε σε μελέτες και επιβλέψεις των: Ξενία Λιμένα Θάσου “Αλκυών”, Ξενία Πάρου “Μελτέμι”, Ξενοδοχείου “Ερμής” Σύρου, Μεθοριακού Σταθμού Ευζώνων.
Στη συνέχεια, 1956-1959, εργάστηκε στη Βαγδάτη στο Τεχνικό Γραφείο Δοξιάδη.
Με την επιστροφή της στη Ελλάδα, άσκησε το ελεύθερο επάγγελμα, μέχρι τη συνταξιοδότησή της το 1979. Ασχολήθηκε κυρίως με τη μελέτη και επίβλεψη τουριστικών καταλυμάτων στην Κρήτη και την Κέρκυρα.
Η Ελένη Σουφλή, παντρεύτηκε τον Κωνσταντίνο Σπανό με τον οποίο ήταν συνάδελφοι στον ΕΟΤ και στην εταιρία Δοξιάδη στη Βαγδάτη. Χώρισαν το 1959. Απέκτησαν δύο γιους, τον Παναγιώτη, πολιτικό μηχανικό, και τον Διονύση, αρχιτέκτονα μηχανικό.
Απεβίωσε το 2009 στην Αθήνα.
- Τα βιογραφικά στοιχεία της κυρίας Σουφλή προέρχονται κατά βάση από αδημοσίευτη εργασία του αρχιτέκτονα Οδυσσέα Ν. Σγουρού, (Αγίου Νικολάου Κρήτης). Ακόμα αντλήθηκαν στοιχεία από τον πίνακα μελών του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος – Αθήνα 1963, από το Βιογραφικό Λεξικό Ελλήνων Τεχνικών, συνδρομητών της “Αρχιτεκτονικής”, (1960), από μαρτυρίες του γιου της Διονύση Σπανού, και από την υπό εκπόνηση διδακτορική διατριβή της Μυριάνθης Μουσά με αντικείμενο το Πρόγραμμα Ξενία. Ευχαριστούμε όλους/ες πολύ για τη συνεισφορά τους. Την επιμέλεια των κειμένων και του φωτογραφικού υλικού της ανάρτησης είχε η συνάδελφος Μαρία Κάτου τον Μάρτη του 2022.
Η μητέρα της, Γαλάτεια το γένος Παυλίδη, κατάγονταν από Κωνσταντινούπολη από την οποία είχαν φύγει οικογενειακώς στα τέλη του 19ου αιώνα και είχαν μετοικήσει αρχικά στην Ξάνθη (όπου ο παππούς της Ελένης είχε ασχοληθεί με το καπνεμπόριο) και μετά στην Αθήνα όπου η Γαλάτεια είχε φοιτήσει στο Αρσάκειο Αθηνών.
Ο πατέρας της Ελένης κατάγονταν από τη Γραβιά –από οικογένεια κτηνοτρόφων- και είχε σπουδάσει στην Ελλάδα δάσκαλος.
Το 1938 η Γαλάτεια με τα δυο παιδιά επέστρεψαν στην Αθήνα για να εκτιμήσει η Γαλάτεια αν θα της άρεσε να μείνει στην Αθήνα καθώς η κόρη της Ελένη είχε τη δυνατότητα να πάει στο Αρσάκειο Αθηνών ( τα παιδιά των αποφοίτων ήταν αυτοδίκαια δεκτά). Με την αποδοχή της Γαλάτειας για την παραμονή στην Ελλάδα επέστρεψε και ο πατέρας.
Μετά την Κατοχή, η Ελένη Σουφλή σπούδασε στη σχολή Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ (1946 – 1951), σε μια περίοδο ιδιαίτερα δύσκολη μετά τις καταστροφές του πολέμου και ιδιαίτερα ταραγμένη πολιτικά λόγω του συνεχιζόμενου εμφύλιου διχασμού. Η παρουσία των γυναικών στον χώρο των αρχιτεκτονικών σπουδών ήταν ακόμη αρκετά περιορισμένη εκείνα τα χρόνια. Ανάμεσα στους διδάσκοντες καθηγητές στη Αρχιτεκτονική σχολή του Μετσόβιου Πολυτεχνείου, στα χρόνια των σπουδών της, ήταν ο Αναστάσιος Ορλάνδος (1918-1940, 1943-1958), ο Εμμανουήλ Κριεζής (1917-1951) και ο Δημήτρης Πικιώνης (1925-1941έκτ. / 1941-1958 τακτ.).
Μετά την αποφοίτησή της από το ΕΜΠ, γράφτηκε στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας το 1951 και έλαβε τον αριθμό μητρώου ΤΕΕ 5169.
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
Εργάστηκε ως νέα αρχιτέκτων στην Υπηρεσία Αρχιτεκτονικών Μελετών του ΕΟΤ (1951-1956) όπου, κατά την πρώτη μεταπολεμική περίοδο της λειτουργίας του (1951-1958), προσλήφθηκε αρχικά ως σχεδιάστρια με Διευθυντή Τεχνικής Υπηρεσίας τον Αρχιτέκτονα Χαράλαμπο Σφαέλλο. Στο ίδιο τμήμα συμμετείχαν οι νέοι τότε αρχιτέκτονες Μαρία Ζαγορησίου-Γιαννουλέλη, Γ. Γεωργιάδης και Κων. Σπανός (κατόπιν σύζυγός της) και οι καθιερωμένοι Διον. Τριανταφυλλίδης και Κλ. Κραντονέλλης, που είναι και ο Προϊστάμενος της Υπηρεσίας Μελετών.
Η Υπηρεσία εκπονούσε τότε -ανάμεσα σε άλλες- τις μελέτες τριών ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων στη Θάσο («Αλκυών»), στην Πάρο («Μελτέμι») και στη Σύρο («Ερμής») στις οποίες η Ελένη Σουφλή συμμετείχε ως συνεργάτης ή επιβλέπουσα με βασικούς μελετητές τους αρχιτέκτονες Χ. Σφαέλλο, Κ. Καψαμπέλη, Κ. Γεωργιάδη και Κ. Σπανό αντίστοιχα. Σύμφωνα με την ερευνήτρια Μυριάνθη Μουσά, πιθανολογείται ότι εργάστηκε ως συνεργάτιδα και στον Μεθοριακό Σταθμό Ευζώνων-Νίκης.
Μέσω αυτής της συμμετοχής απέκτησε σημαντική εμπειρία στον σχεδιασμό και την ανέγερση ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων, σε μια εποχή κατά την οποία αποκτούσε δυναμικό χαρακτήρα η επένδυση σε χώρους υποδοχής και φιλοξενίας επισκεπτών και ο αναδυόμενος τουριστικός τομέας έμελλε να εξελιχθεί τις επόμενες δεκαετίες σε βασικό μοχλό μετασχηματισμού της παραγωγικής και της κοινωνικής συνθήκης του Τόπου.
Μετά την αποχώρησή της από τον ΕΟΤ, εργάστηκε στο «Γραφείο Κ. Δοξιάδη» στη Βαγδάτη (1956-1959) σε μια εποχή που οι οικιστικές προτάσεις του Ομίλου είχαν απλωθεί σε όλο τον κόσμο από τη Μέση Ανατολή ίσαμε τις ΗΠΑ. Συνεργάστηκε με τον σύζυγό της Κωνσταντίνο Σπανό, τη Μυρτώ Αντωνοπούλου – Μπογδάνου, την Κική Δωρή, τον Άρη Παξιμαδά και άλλους στη σχεδίαση οικισμών και τύπων σπιτιών στο Washash, σύμφωνα με τη μαρτυρία της Μυρτώς Αντωπούλου – Μπογδάνου.
Το 1959 επέστρεψε στην Αθήνα και άνοιξε το δικό της γραφείο μελετών στην οδό Κανάρη 18, στο Κολωνάκι. Η εμπειρία που είχε αποκομίσει από το τμήμα σχεδιασμού τουριστικών εγκαταστάσεων του ΕΟΤ, υπήρξε ασφαλώς βασική αιτία που της ανατέθηκε το 1960-61 από τους ενδιαφερόμενους επενδυτές με επικεφαλής τον Ηλία Σωτήρχο, η εκπόνηση της μελέτης ξενοδοχειακού συγκροτήματος με τον διακριτικό τίτλο “Minos Beach”, στον ανέγγιχτο ακόμη τουριστικά κόλπο της πόλης του Αγίου Νικολάου στην Κρήτη.
Η Ελένη Σουφλή σχεδίασε το μεγαλύτερο μέρος των εγκαταστάσεων στον τύπο των ανεξάρτητων καταλυμάτων (μπαγκαλόου) δίπλα στη θάλασσα, εκδίδοντας την πρώτη άδεια οικοδομής για «ξενοδοχείο 15 οικίσκων» στις 7.03.1962 και ασχολήθηκε με τον σχεδιασμό των διαδοχικών επεκτάσεών του όλα τα επόμενα χρόνια μέχρι το 1968, οπότε και αποχώρησε, λίγο πριν την οριστική ολοκλήρωσή του το 1971-72. Το 1966, δημοσιεύτηκε με την υπογραφή της η παρουσίαση του ξενοδοχείου στο σημαντικό αρχιτεκτονικό περιοδικό «Αρχιτεκτονική» (τ. 58/1966,σ.84).
Εξακολούθησε να εργάζεται ως ελεύθερη επαγγελματίας μέχρι τη συνταξιοδότησή της το 1979. Η εργογραφία της περιλαμβάνει τα εξής ξενοδοχεία στην Κέρκυρα: Corcyra Beach (κοντά στα Γουβιά), Glyfada Palace (στην παραλία Γλυφάδας Κέρκυρας), Royal (στο Κανόνι), Επέκταση στο Castello (παλιό Ξενοδοχείο), ΙΟΝΙΟΝ (στην πόλη της Κέρκυρας), ανακαίνιση του κτιρίου CAVALIERI (είχε απομείνει μόνο το κουφάρι μετά από την ανατίναξή του από βόμβα στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, MARVELLA (ή MARBELLA?) BEACH (Κέρκυρα).
ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΖΩΗ
Η Ελένη παντρεύτηκε τον Αρχιτέκτονα Κωνσταντίνο Σπανό με τον οποίο ήταν συνάδελφοι στον ΕΟΤ και στην εταιρεία Δοξιάδη στη Βαγδάτη. Χώρισαν το 1959. Απέκτησαν δυο παιδιά τον Παναγιώτη Σπανό Πολιτικό Μηχανικό και τον Διονύσιο Σπανό Αρχιτέκτονα, ο οποίος δούλεψε κυρίως στη Μέση Ανατολή.
Το 2009, η Ελένη Σουφλιά απεβίωσε σε ηλικία 82 ετών στην Αθήνα.
- Τα βιογραφικά στοιχεία της κυρίας Σουφλή προέρχονται κατά βάση από αδημοσίευτη εργασία του αρχιτέκτονα Οδυσσέα Ν. Σγουρού, (Αγίου Νικολάου Κρήτης). Ακόμα αντλήθηκαν στοιχεία από τον πίνακα μελών του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος – Αθήνα 1963, από το Βιογραφικό Λεξικό Ελλήνων Τεχνικών, συνδρομητών της “Αρχιτεκτονικής”, (1960), από μαρτυρίες του γιου της Διονύση Σπανού, και από την υπό εκπόνηση διδακτορική διατριβή της Μυριάνθης Μουσά με αντικείμενο το Πρόγραμμα Ξενία. Ευχαριστούμε όλους/ες πολύ για τη συνεισφορά τους. Την επιμέλεια των κειμένων και του φωτογραφικού υλικού της ανάρτησης είχε η συνάδελφος Μαρία Κάτου τον Μάρτη του 2022.
- Μεθοριακός σταθμός Ευζώνων Ι Κιλκίς – Γευγελής (σύνορα με Γιουγκοσλαβία). Αρχιτέκτονας: Σπανός Κώστας, Συνεργάτης Αρχιτέκτονας: Σουφλή–Σπανού Ελένη (;), Επιβλέπων: Παπασταύρου Στ. ΠΜ, Εργολάβος: Ονουφριάδης Οδυσσέας. Πληροφορίες: Αποτέλεσε πρότυπο μεθοριακό σταθμό για επόμενα έργα του Οργανισμού. Το κτιριολογικό περιλαμβάνει: τελωνείο, αναψυκτήριο, εστιατόριο εγκαταστάσεις, αίθουσες, γραφεία. Το 1954 ανεγέρθηκε κοιτώνας για τους υπαλλήλους.
1955
-
Ξενία Πάρου “Μελτέμι”, περιοχή Αγίας Άννης. Αρχιτέκτονας: Κωνσταντίνος Καψαμπέλης, Επίβλεψη: Ελένη Σουφλή-Σπανού, Εργολάβος: Γεώργιος Α. Γεωργιάδης, Μελέτη επίπλωσης: Γαβαλάς. Πληροφορίες: Κατηγορία Β’. Δυναμικότητα: 40 κλίνες, 22 δωμάτια με λουτρό ή ντους. Η έκταση παραχωρήθηκε από τον Δήμο. Βρίσκεται ανάμεσα σε τρεις ανεμόμυλους. Λόγω κλίσης του εδάφους αναπτύχθηκε σε μονώροφο και διώροφο τμήμα. Ως χώροι υποδοχής προβλέφθηκαν σαλόνι και τραπεζαρία με θέα προς τη θάλασσα. Σήμερα χρησιμοποιείται ως Δημαρχείο.
1956
-
Ξενοδοχείο “Ερμής” Σύρου. Αρχιτέκτονας: Κωνσταντίνος Γεωργιάδης, Επίβλεψη: Ελένη Σουφλή – Σπανού, Αλεξόπουλος Α.. Πληροφορίες: Κατηγορία Β’. 47 κλίνες. Η ανέγερσή του ξεκίνησε από τον Δήμο. Αδυνατώντας να το αποπερατώσει συνεταιρίζεται με τον ΕΟΤ. Το 1958 το ξενοδοχείο ολοκληρώνεται και το 1961 εξαγοράζεται πλήρως από τον Οργανισμό. Έως σήμερα βρίσκεται σε λειτουργία με την ίδια επωνυμία ως ξενοδοχείο 3 αστέρων.
-
Ξενία Θάσου Λιμένα “Αλκυών”. Αρχιτέκτονας: Χαράλαμπος Σφαέλλος, Συνεργάτες Αρχιτέκτονες: Κωνσταντίνος Σπανός, Ελένη Σουφλή – Σπανού, Επιβλέποντας: Α. Οικονόμου, Εργολάβος: Θεόδωρος Τσαβαχίδης. Πληροφορίες: Κατηγορία Β’. 42 κλίνες. Κόστος 3.930.000 δρχ με ύδρευση και διαμόρφωση εξωτερικού χώρου 89.000 δρχ/κλίνη. Διαρθρώνεται σε 3 επίπεδα. Οι δημόσιοι χώροι εξυπηρετούν τον τριπλάσιο αριθμό θαμώνων. Υπάρχει κεντρική θέρμανση και σταθμός ηλεκτροπαραγωγής. Κοντά στο ξενοδοχείο έχουν διαμορφωθεί εγκαταστάσεις για λουόμενους. Σήμερα είναι εγκαταλελειμμένο.
ΤΕΧΝΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ Κ. ΔΟΞΙΑΔΗ – ΒΑΓΔΑΤΗ (1956-1959)
Δυστυχώς, δεν έχουν βρεθεί πληροφορίες για το έργο της Ελένης Σουφλή στο Τεχνικό Γραφείο Δοξιάδη. Ωστόσο, η βιογραφούμενη Μυρτώ Αντωνοπούλου – Μπογδάνου, αναφέρει:
” Παρ’ όλο που ο σύζυγός μου και εγώ είχαμε τυπικά προσληφθεί από την Κυβέρνηση του Ιράκ, αποσπασθήκαμε στο γραφείο του Δοξιάδη, σε ένα διώροφο κτήριο στην Οδό Σααντούν. Στο ισόγειο σε μία μεγάλη αίθουσα, δηλ. ας πούμε στο σαλόνι του σπιτιού, είχαμε τα σχεδιαστήριά μας: η Κική Δωρή, η Ελένη Σπανού, ο Άρης Παξιμαδάς, εγώ και πίσω μου μία Αμερικανίδα βοηθός αρχιτέκτονα, πολύ ικανή και χρήσιμη. Σε άλλη σειρά, ο Κοσμάς Ξενάκης και το ζεύγος Heresh, Αυστριακοί…
Η δουλειά μας ήταν κυρίως να ελέγχουμε και να προσαρμόζουμε με πολλή λεπτομέρεια και ακρίβεια τα σχέδια τύπων σπιτιών που ετοίμαζαν στο γραφείο των Αθηνών και προορίζονταν να κατασκευαστούν σε οικισμούς για να στεγάσουν κυρίως το πλήθος των λεγόμενων «σαριφάδων», εκείνων δηλ. που έμεναν σε ψάθινες καλύβες, τις οποίες έστηναν όπου έβρισκαν κενά οικόπεδα, αλλά κυρίως στην περιφέρεια της Βαγδάτης σε άθλιες συνθήκες. Γι’ αυτούς ειδικά, χτίστηκε το Washash, μία περιοχή ανατολικά της Βαγδάτης, σε σχέδιο κοινότητας IV, οργανωμένης σε οικοδομικά τετράγωνα με την τυπική μικρή πλατεία στην άκρη τους.”
ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ (1959 – 1979)
1961-1968
- Minos Beach (Άγιος Νικόλαος). Πληροφορίες: Συγκρότημα Bungalows, 200 κλινών. Αποτελείται από ένα κεντρικό κτίριο που στεγάζει τις κοινόχρηστες δραστηριότητες (υποδοχή, σαλόνια, μπαρ, εστιατόριο, κουζίνες κλπ), από επτά γειτονιές bungalows και εγκαταστάσεις όπως γήπεδο τένις, γήπεδο Mini Golf, δύο πλάζ, αποδυτήρια, σνακ – μπαρ στην παραλία κ.ά.. Τα bungalows είναι τριών τύπων: ενός, δύο ή τριών δωματίων και κάθε δωμάτιο διαθέτει λουτρό, ιματιοθήκη και μεγάλη βεράντα. Κάποια από τα δωμάτια διαθέτουν τζάκι.
Σήμερα λειτουργεί με την επωνυμία Minos Beach Art Hotel.
Το Δημοτικό Συμβούλιο, του Αγίου Νικολάου έχει αποφασίσει την υπαγωγή του ξενοδοχειακού συγκροτήματος Minos Beach Art Hotel και όλων των διαμορφώσεων του περιβάλλοντος χώρου του, στον κατάλογο των προστατευόμενων πολιτιστικών αγαθών, με την κήρυξή του ως διατηρητέου μνημείου της Νεότερης Ελληνικής ξενοδοχειακής Αρχιτεκτονικής, με τη σύμφωνη γνώμη των ιδιοκτητών του και την ομόθυμη υποστήριξη της τοπικής κοινωνίας του Δήμου. Φάκελος για την κήρυξή του ως διατηρητέου μνημείου της Nεότερης Ελληνικής Αρχιτεκτονικής έχει κατατεθεί και στο ΥΠΠΟΑ, από τον αρχιτέκτονα Οδυσσέα Ν. Σγουρό.
Σύμφωνα με τη μαρτυρία του γιου της Διονύση Σπανού, η εργογραφία της Ελένης Σουφλή περιλαμβάνει τα εξής ξενοδοχεία στην Κέρκυρα:
- Corcyra Beach (κοντά στα Γουβιά).
- Glyfada Palace (στην παραλία Γλυφάδας Κέρκυρας)
- Royal (στο Κανόνι)
- Επέκταση στο Castello (παλιό Ξενοδοχείο)
- ΙΟΝΙΟΝ (στην πόλη της Κέρκυρας)
- Ανακαίνιση του κτιρίου CAVALIERI (είχε απομείνει μόνο το κουφάρι μετά από την ανατίναξή του σε έναν από τους 195 βομβαρδισμούς της Κέρκυρας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο). Το ξενοδοχείο βρίσκεται στην πόλη της Κέρκυρας και στεγάζεται σε κτίριο του 17ου αιώνα. Ξεκίνησε τη λειτουργία του τη δεκαετία του 1960.
- MARVELLA (ή MARBELLA?) BEACH (Κέρκυρα). Σύμφωνα με περαιτέρω έρευνα που παρατίθεται με επιφύλαξη το ξενοδοχείο -ιδιοκτησίας Βασίλη Δρακόπουλου- χτίστηκε στα τέλη του 1960. Περιλάμβανε 62 δωμάτια και πισίνα, ενώ το 1970 προστέθηκαν άλλα 300 δωμάτια και “τούνελ” για άμεση πρόσβαση στη θάλασσα.
Ξενία Πάρου, “Μελτέμι”,
- Αρχιτεκτονική, τ.1/1957, σ. 55.
-
Αρχιτεκτονική, τ.10/1958, σ. 58-65.
Ξενία Θάσου Λιμένα “Αλκυών”
- Αρχιτεκτονική, τ. 11/1958, σ. 39-43.
- Περιηγητική, τεύχος 3, Μάρτιος 1959, σ. 13.
- Χαράλαμπος Σφαέλλος: Αρχιτεκτονική – Ανάπτυξη, Αθήνα 2002, σ. 23-24, 90.
Minos Beach
- Αρχιτεκτονική, τ. 58/1966, σ. 84-91.
- Μουσά Μυριάνθη, Πρόγραμμα Ξενία: ονομασία, μελέτες + κατασκευές, τυπολογία και κατάλογοι έργων, Ελληνική Μοντέρνα Αρχιτεκτονική, Μεταπολεμικός Μοντερνισμός. Αρχιτεκτονική, Πολιτική και Τουρισμός στην Ελλάδα 1950-1965, Αθήνα 2012, σ. 223-276.
