Γεννήθηκα το 1939 στη Μυτιλήνη, όπου τελείωσα τις πρώτες τάξεις του σχολείου στο 5ο Δημοτικό στην Επάνω Σκάλα. Τις υπόλοιπες τάξεις και το Γυμνάσιο τα τελείωσα στα Πατήσια στην Αθήνα, όπου μετακομίσαμε το 1949.

Καθώς ο αδερφός μου σπούδαζε ήδη αρχιτεκτονική στη Γερμανία, αποφάσισα να ακολουθήσω και εγώ την αρχιτεκτονική σπουδάζοντας στο Ε.Μ.Π (1958-1963).

Είχα την τύχη να έχω στο Πολυτεχνείο πολύ καλούς καθηγητές, όπως τον Ι. Δεσποτόπουλο και τον Κυπριανό Μπίρη στην Οικοδομική και τις Αρχιτεκτονικές Συνθέσεις, τον Σώχο στην Γλυπτική, τον Ν. Χατζηκυριάκο-Γκίκα στη Ζωγραφική, Εγγονόπουλο και Κωνσταντινίδη στην Ιστορία Τέχνης, τον Λιάπη στην Εσωτερική Διακόσμηση, όπου και έκανα τη διπλωματική μου.

Μετά τις σπουδές μου εργάστηκα για ένα μικρό διάστημα, στο γραφείο του Γιάννη Βικέλα, ώσπου διορίστηκα στο τότε Υπουργείο Δημοσίων Έργων στη Διεύθυνση Εργατικής Κατοικίας της υπηρεσίας Οικισμού (1964-1967).

Στο γραφείο του Βικέλα επέστρεψα το 1967 (μετά την παραίτησή μου από το Υπουργείο λόγω δυσμενούς μετάθεσης). Εκεί εργαζόταν ήδη και ο Γιώργος Μανέτας, με τον οποίο γνωριζόμαστε από τα χρόνια του Πολυτεχνείου και παντρευτήκαμε το 1964.

Το 1973 αποφασίσαμε να φύγουμε και να ιδρύσουμε το δικό μας γραφείο. Ασχοληθήκαμε αποκλειστικά με ιδιωτικά έργα – μελέτες για μονοκατοικίες και συγκροτήματα κατοικιών στα βόρεια προάστια (Ψυχικό, Φιλοθέη, Κηφισιά, Εκάλη, Μαρούσι), αλλά και σε Γλυφάδα, Φάληρο, Πάρο, Μύκονο, Μυτιλήνη κ.ά.

Η συνεργασία μας με το Γιώργο υπήρξε πολύ καλή, καθώς είχαμε τις ίδιες απόψεις και τα ίδια γούστα- μας άρεσαν ο σύγχρονος κινηματογράφος, η αφηρημένη Τέχνη, η Τζαζ, η κλασσική μουσική και η Λογοτεχνία, ενώ κοινές ήταν και οι αρχιτεκτονικές μας επιρροές: Le Corbusier, Rietveld, Aalto, Rogers, Foster, Κ. Παναγιωτάκος (κυρίως για την Μπλε Πολυκατοικία στα Εξάρχεια), Θ. Βαλεντής και Μιχαηλίδης ( για την πολυκατοικία Ζαΐμη και Στουρνάρη), Ν. Βαλσαμάκης και άλλοι.

Συμμετείχαμε σε πολλές εκθέσεις : Europalia – Pavillon d’Arsenal, Παρίσι 1985, 20th Century Architecture: Greece –Deutsches Architektur Museum, Φρανκφούρτη 1999, Panoramas Européens 2001 και στην 10η Διεθνή Έκθεση Αρχιτεκτονικής, Μπιενάλε Βενετίας 2006, ενώ αρκετές δημοσιεύσεις έργων μας υπάρχουν στα Αρχιτεκτονικά Θέματα, όπου και το τεύχος – αφιέρωμα του 1995 στα 30 χρόνια της δουλειάς μας, στο περιοδικό  Ελληνικές Κατασκευές, στην ιαπωνική έκδοση ΤΟΤΟ του 1995 – 581 Architects in the world και στο Athens Modern Angesichts der Antike (εκδόσεις ΕΤΗ, Ζυρίχη 1997).

Αφιερώματα στη δουλειά μας υπάρχουν επίσης στο Athen Moderne – Angesichts der Antike, εκδόσεις ETH, Ζυρίχη 1997 και, κατά καιρούς, στις Ελληνικές Κατασκευές.

Τέλος, με την ευκαιρία της αναδρομικής έκθεσης του έργου μας (1966-2009) τον Μάιο του 2010 στο Μουσείο Μπενάκη, εκδόθηκε λεπτομερής κατάλογος.

*Το υλικό της ανάρτησης παραχωρήθηκε στο Αρχείο από την ίδια τη βιογραφούμενη -την οποία ευχαριστούμε πολύ- την άνοιξη του 2021. Η ίδια η βιογραφούμενη είχε τη θεώρηση των κειμένων της ανάρτησης.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ[1]

Γεννήθηκα στη Μυτιλήνη το 1939 όπου τελείωσα τις πρώτες τάξεις του 5ου δημοτικού σχολείου στην Επάνω Σκάλα, ένα υπέροχο σχολείο που σχεδίασε ο Θουκυδίδης Βαλεντής. Αρκετά μοντέρνα σχολεία της Λέσβου έγιναν επί υπουργίας Γεωργίου Παπανδρέου από εξαίρετους αρχιτέκτονες.

Το φθινόπωρο του 1949 μετακομίσαμε στην Αθήνα, στα Πατήσια, όπου και τελείωσα το σχολείο.

Σπούδασα αρχιτεκτονική στο ΕΜΠ 1958-1963. Η απόφασή μου να γίνω αρχιτέκτων επηρεάστηκε από τον κατά τέσσερα χρόνια μεγαλύτερο αδελφό μου Παναγιώτη Κομίλη, ο οποίος σπούδασε αρχιτεκτονική στη Γερμανία και μετά στη Σκωτία.

Στο Πολυτεχνείο είχα την τύχη να διδαχθώ από πολύ καλούς καθηγητές όπως τον Ιωάννη Δεσποτόπουλο, τον Κυπριανό Μπίρη (οικοδομική και αρχιτεκτονικές συνθέσεις) τον Λάζαρο Σώχο (γλυπτική) τον Χατζηκυριάκο-Γκίκα (ζωγραφική) και τον Γιάννη Λιάπη (εσωτερικούς χώρους – διακόσμηση) με τον οποίο εκπόνησα και τη διπλωματική εργασία μου.

Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών μου εργάστηκα για ένα μικρό χρονικό διάστημα στο γραφείο του Γιάννη Βικέλα έως ότου διοριστώ στο Υπουργείο Δημοσίων Έργων, στη Διεύθυνση Εργατικής Κατοικίας της Υπηρεσίας Οικισμού (1964-1967). Το 1967 παραιτήθηκα λόγω δυσμενούς μετάθεσης και εργάστηκα στο γραφείο του Α. Τρεπεκλή, όπου ασχολήθηκα με τη μελέτη ενός ξενοδοχειακού συγκροτήματος στην Ερέτρια. Το 1968 πήγα ξανά στο γραφείο του Βικέλα στο οποίο εργάζονταν και ο σύζυγός μου Γιώργος Μανέτας. Με τον Γιώργο είχαμε γνωριστεί στο Πολυτεχνείο και είχαμε παντρευτεί το 1964.

Το 1973 ιδρύσαμε το γραφείο μας και ασχοληθήκαμε αποκλειστικά με ιδιωτικά έργα, κυρίως μελέτες μονοκατοικιών και συγκροτημάτων κατοικιών. Με το Γιώργο έτυχε να έχουμε γενικά τις ίδιες απόψεις και γι’ αυτό η συνεργασία μας υπήρξε πολύ καλή. Αποκτήσαμε δύο παιδιά, την Άννα που τελείωσε τη Σχολή Καλών Τεχνών και τον Αλέξανδρο που σπούδασε πολιτικός μηχανικός στο ΕΜΠ.

Μας άρεσε ο σύγχρονος κινηματογράφος, η τζαζ, η κλασσική μουσική, η αφηρημένη τέχνη και η λογοτεχνία. Οι επιρροές μας από αρχιτέκτονες ήταν από τους Le Corbusier, Mies, Rietveld, Aalto, τους Άγγλους high-tech Rogers + Foster κλπ. Από τους Έλληνες αρχιτέκτονες μας άρεσαν κυρίως οι Παναγιωτάκος, Βαλεντής, Μιχαηλίδης, Βαλσαμάκης. Δεν θελήσαμε ποτέ να μεγαλώσουμε το γραφείο, γιατί μας άρεσε να δουλεύουμε προσωπικά.

Συμμετείχαμε στις εκθέσεις: Europalia – Pavillon d’Arsenal, Παρίσι 1985, 20th Century Architecture: Greece– Deutsches Architektur Museum, Φρανκφούρτη 1999, Panoramas Européens 2001 και στην 10η Διεθνή Έκθεση Αρχιτεκτονικής, Μπιενάλε Βενετίας 2006.

Έργα μας δημοσιεύτηκαν στις ετήσιες επιθεωρήσεις Αρχιτεκτονικά Θέματα και Θέματα Χώρου + Τεχνών και κατά καιρούς στο περιοδικό Ελληνικές Κατασκευές. Στα Αρχιτεκτονικά Θέματα (29/1995) υπάρχει και αφιέρωμα στα 30 χρόνια δουλειάς του γραφείου μας. Αφιερώματα υπάρχουν επίσης στο περιοδικό Ελληνικές Κατασκευές, στην ιαπωνική έκδοση ΤΟΤΟ του 1995 – 581 Architects in the world και στο Athens Modern Angesichts der Antike (εκδόσεις ΕΤΗ, Ζυρίχη 1997). Τέλος, με αφορμή την έκθεση του έργου μας το Μάιο του 2010 στο Μουσείο Μπενάκη, εκδόθηκε το βιβλίο Γιώργος και Ελένη Μανέτα / Giorgos and Eleni Manetas με επιλογή έργων μας από το 1966 έως το 2009, φωτογραφίες και αναλύσεις.

Το 2006 συμμετείχαμε στην 10η Διεθνή Έκθεση Αρχιτεκτονικής, Μπιενάλε Βενετίας.

Τον Ιούνιο του 2014 απεβίωσε ο Γιώργος και, μετά από 41 χρόνια, έκλεισε και το γραφείο μας.

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΜΑΝΕΤΑ

Το έργο της Ελένης Μανέτα είναι κοινό με αυτό του συζύγου της αρχιτέκτονα Γιώργου Μανέτα –απόρροια της ενδιαφέρουσας ώσμωσης της ιδιοσυγκρασίας, των απόψεων και πεποιθήσεών τους.

Εκτός από τις αρχιτεκτονικές επιρροές που αναφέρει και η ίδια, στο έργο τους παρατηρείται  μια επιδίωξη για ανθρώπινη κλίμακα, αρμονικές αναλογίες, πολυπλοκότητα χωρικών σχέσεων. Οι εσωτερικοί και εξωτερικοί χώροι αλληλο-διεισδύουν, ενοποιούνται λειτουργικά και οπτικά και είναι προσαρμοσμένοι στο μεσογειακό κλίμα. Η κίνηση του ήλιου και του αέρα αποτελούν βασικά στοιχεία του σχεδιασμού τους.

Η ογκοπλαστική οργάνωση των χώρων, η προσαρμογή στα δεδομένα του εκάστοτε οικοπέδου, η εξονυχιστική επεξεργασία των κατόψεων, η κατασκευαστική τυποποίηση, η έμφαση στην κατασκευαστική λεπτομέρεια, η χρήση των υλικών, η χρησιμοποίηση του χρώματος ως συνθετικού στοιχείου είναι απόρροια εσωτερικών αναζητήσεων και επιδιώξεων των δύο αρχιτεκτόνων μεγάλης χρονικής διάρκειας.

Εν κατακλείδι είναι σαφές πως τα κτίρια που έχουν σχεδιάσει επιδιώκουν τη λειτουργική, ευχάριστη, και ενδιαφέρουσα κατοίκηση.

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΕΚΘΕΣΕΙΣ

1985

• Συμμετοχή στην Έκθεση: Europalia – Pavillon d’Arsenal, Παρίσι 1985.

1999

• Συμμετοχή στην Έκθεση: 20th Century Architecture: Greece– Deutsches Architektur Museum, Φρανκφούρτη 1999.

2001

• Συμμετοχή στην  Έκθεση: Panoramas Européens 2001.

2006

• 10η Διεθνής Έκθεση Αρχιτεκτονικής, Μπιενάλε Βενετίας 2006.

2010

• Έκθεση του έργου των Γιώργου και Ελένης Μανέτα, Μουσείο Μπενάκη, Μάιος του 2010.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

Δημοσιεύσεις του έργου των Γιώργου και Ελένης Μανέτα  μπορεί κανείς να βρει στα περιοδικά:

• Αρχιτεκτονικά Θέματα

• Θέματα Χώρου + Τεχνών

• Ελληνικές Κατασκευές

ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ

• Αφιέρωμα στα 30 χρόνια δουλειάς του γραφείου Γιώργου και Ελένης Μανέτα, Αρχιτεκτονικά Θέματα, τ. 29/1995.

• Αφιέρωμα στο Ελληνικές Κατασκευές.

• Αφιέρωμα στο Architects in the world στην ιαπωνική έκδοση ΤΟΤΟ του 1995 – 581.

• Αφιέρωμα στο Athens Modern Angesichts der Antike, εκδόσεις ΕΤΗ, Ζυρίχη 1997.

• Έκδοση του βιβλίου «Γιώργος και Ελένη Μανέτα / Giorgos and Eleni Manetas», Μουσείο Μπενάκη, 2010, με αφορμή την έκθεση του έργου τους.

[1] Το παρόν παρατίθεται όπως ακριβώς το κατέθεσε η βιογραφούμενη.